نگهداری پیشگیرانه از خودرو چیست؟

[بهداد]

نگهداری پیشگیرانه از خودرو چیست؟
شاید تا به حال اصطلاح نگهداری پیشگیرانه را شنیده باشید ولی مفهوم درست آن و زمان انجام آن را ندانید. مراقبت پیشگیرانه در واقع تنها کاری است که می توانید برای حفظ سلامت خودرو در درازمدت و پیشگیری از تعمیرات در آینده انجام دهید و در نتیجه پولتان را پس انداز کنید.
هر کسی که با خودرو سر کار داشته باشد یا پول زیادی صرف تعمیرات آن کرده باشد به شما خواهد گفت که از نگهداری پیشگیرانه غافل نشوید. کارهای ابتدایی و پایه مثل تعویض روغن، چک کردن فشار باد لاستیک و بررسی قسمتهای مختلف طبق برنامه مشخص مانند چکاپ کردن منظم نزد دکتر است. با این روش سلامت خودرویتان را حفظ می کنید و هر اشکال جدی را قبل از اینکه تبدیل به یک مشکل عمده شود حل می کنید.

اول از همه دفترچه راهنمای خودرو را بخوانید:
به دفترچه راهنمای خودرو توجه کنید. فارغ از اینکه چه خودرویی سوار هستید برنامه سرویس و نگهداری همیشگی آن در دفترچه موجود است. از اسطوره سازیهایی که گاه و بیگاه می شنوید (مثلا تعویض روغن هر 5000 کیلومتر) خودداری کنید و سرویس های خودرو را فقط طبق دفترچه انجام دهید. در دفترچه نوع روغن و بنزین و زمان تعویض فیلترها و تسمه ها و ... ذکر شده است. امروزه حتی برای کسانی که به عملکرد خودروی خوب علاقه مند نیستند این موضوع شده که رسیدگی منظم طبق برنامه معین در دفترچه راهنما باعث صرفه جویی زیادی در هزینه ها می شود.

با صرف هزینه اندک برای اجرای موارد ساده زیر می توانید از تعمیرات پر هزینه در آینده پیشگیری کنید:

1 – خودرویتان را خودتان بررسی و بازدید کنید:
اگر همیشه یک بررسی سریع انجام دهید متوجه موارد غیر عادی می شوید. مثلا وضعیت چراغها را بررسی کنید شاید ساده باشد ولی ممکن است از خطری بزرگ نجاتتان دهد. یک ابزار ساده برای سنجش باد تایر با خود همراه داشته باشید و هر ماه فشار باد را چک کنید. مطمئن شوید که تایرهای شما به اندازه کافی آج دارند. به هر صدای عجیب و غریبی که داخل یا خارج از خودرو شنیده می شود توجه کنید. هر چیز غیر عادی را نادیده نگیرید.

2 – یاد بگیرید چطور وضعیت مایعات را چک کنید:
حتی اگر بلد نیستید چطور ضدیخ یا مایع هیدرولیک خودرویتان را تعویض کنید حداقل بگیرید که چطور سطح آن را چک کنید. در بعضی موارد (مثل مایع هیدرولیک فرمان) شما می توانید سطح مایع داخل مخزن را از بیرون ببینید ولی بعضی از آنها مثل روغن موتور یک گیج دارند که با در آوردن آن می توانید سطح مایع را بر اساس درجه بندی روی آن تشخیص دهید. حتی اگر در دفترچه راهنمای خودرویتان توضیح زیادی راجع به روغن گیربکس یا ضدیخ نداده بودید از باز کردن کاپوت و پیدا کردن مکان آنها نترسید. اگر کسری داشتند جبران کنید یا در صورت نیاز تعویض کنید. هیچ وقت نشتی هیچیک از مایعات را نادیده نگیرید.

3 – بررسی وضعیت تسمها و تعویض به موقع آنها در صورت نیاز:
بسیاری از مردم به شما می گویند که مثلا هر 96000 کیلومتر تسمه تایم و هر 64000 کیلومتر تسمه دینام عوض کنید یا مقداری زودتر و دیرتر. به این حرفها گوش نکنید و با مراجعه به دفترچه راهنما زمان تعویض دقیق را برای هر خودرو خواهید دید. اگر دفترچه راهنمای خودرویتان را پیدا نمی کنید می توانید به صورت آنلاین جستجو کنید و موعد مقرر برای تعویض تسمه های خودرویتان را پیدا کنید. به مکانیک خود بگویید که تسمه ها را برای شما بررسی کند و در صورتی که وضعیت خوبی نداشتند قبل از اینکه پاره شوند آنها را تعویض کنید. اگر این کار را نکنید با بریدن تسمه ها متوجه هزینه ها و خسارتهای گزافی خواهید شد.

4 – روغن موتور را چک کنید و منظم آن را تعویض کنید:
فرقی نمی کند که گیج روغن خودروی شما از چه نوعی باشد باید یاد بگیرید چطور وضعیت روغن را چک کنید. با دانستن فرق بین روغن تمیز و روغن کثیف و سیاه یا روغن شیری رنگ می توانید از وضعیت موتور اگاهی و ایرادهای احتمالی آن پیدا کنید. مطرح کردن یک توصیه جهانی برای زمان تعویض روغن کار ساده ای نیست و بهتر است بر اساس دفترچه راهنمای خودرو زمان تعویض روغن را رعایت کنید. از طرفی روغن را زودتر از موعد مقرر تعویض نکنید. اکثر خودروهای امروزی تا 10 هزار کیلومتر نیازی به تعویض روغن ندارند بنابراین با زود عوض کردن (مثلا هر 5000 کیلومتر) پولتان را هدر ندهید.

5 – وضعیت باطری را چک کنید و در صورت نیاز دو سر آن را تمیز کنید:
بیشتر باطری های امروزی نیازی به رسیدگی خاص ندارند ولی باید جای باطری را بلد باشید و مطمئن شوید که دو سر آن رسوب ندارد یا آگر باطری تر باشد باید از عدم نشتی آن مطمئن باشید. اگر سر باطری کثیف بود با مسواک مخصوص آن را تمیز کنید. از سفت بودن کابل مثبت و منفی دو سر باطری مطمئن شوید. دستگاه مخصوص تست باطری و کابل باطری به باطری را همراه داشته باشید تا هنگام از کار افتادن باطری بتوانید بدون هل دادن موتور را روشن کنید زیرا هل دادن ممکن است باعث شود تسمه تایم از تنظیم خود خارج شود.

6 – تعویض تیغه های برف پاک:
اگر احساس کردید که تیغه ها شیشه را به درستی تمیز نمی کنند و دیدتان محدود شده است هر چه زودتر آنها را تعویض کنید زیرا دید شما به بیرون بسیار اهمیت دارد و همیشه شیشه جلو را هم از بیرون و هم از داخل تمیز کنید.

7 – فیلتر هوای کابین را تعویض کنید:
در بیشتر خودروها دسترسی به فیلتر کابین راحت هست و فقط با باز کردن یک جعبه می توانید آن را تعویض کنید پس این کار به دیگران واگذار نکنید. با تعویض فیلتر از هوای بهتر داخل کابین لذت می برید.

8 – تعویض فیلتر هوای موتور:
دسترسی به فیلتر هوای موتور ممکن است کمی سخت تر باشد و تعویض به موقع آن مهم است. دفترچه راهنمای خودروی شما زمان یا کیلومتر تعویض آن را مشخص کرده ولی اگر به فیلتر دسترسی دارید وضعیت آن را بررسی کنید و اگر کثیف بود آن را عوض کنید. اگر بیشتر در ترافیک یا مسیرهای طولانی هستید فیلتر هوای شما زودتر کثیف می شود و باید زودتر نسبت به تعویضش اقدام کنید.

9 – بررسی جا به جایی چرخش لاستیکها، بالانس چرخها و میزان فرمان:
همانطور که می دانید تایرهای جلو و عقب به صورت یکسان فرسوده و ساییده نمی شوند. یکی از علتهای آن تقسیم وزن نا برابر در اکثر خودروها در محور جلو و عقب است. برای اینکه فرسایش تایرها هماهنگتر و عمر تایر بیشتر شود باید طبق دستور العمل خاصی که در دفترچه راهنما ذکر شده (که معمولا هر 8000 کیلومتر است) تایرها را طبق الگوی خاصی جا به جا کنید.

اگر خودروی شما دیفرانسیل عقب است و تایرهای شما نیز جهت دار نیست برای اینکار کافیست طبق شکل زیر به صورت ضربدری تایر جلو سمت چپ را با تایر عقب سمت راست و تایر جلو سمت راست را با تایر عقب سمت چپ تعویض کنید.
اگر خودروی شما دیفرانسیل جلو است و تایرهای شما نیز جهت دار نیست کافیست بر عکس روند بالا را انجام دهید یعنی تایر عقب سمت راست را با تایر جلو سمت چپ و تایر عقب سمت چپ را با تایر جلو سمت راست جا به جا کنید.
اگر خودروی شما دارای لاستیکهای جهت دار است فقط لاستیک جلو سمت راست با لاستیک عقب سمت راست و لاستیک جلو سمت چپ را با لاستیک عقب سمت چپ جا به جا کنید.
اگر هنگام رانندگی لرزش در فرمان احساس کردید اول از همه وضعیت بالانس چرخها را بررسی کنید و اگر خودروی شما در مسیر صافی حرکت نمی کند و به چپ یا راست انحراف دارد وضعیت میزان بودن فرمان را چک کنید.

10 – شمع ها را تعویض کنید:
اگر شمع های شما فرسوده شوند یا دوده و کربن بگیرند موتور خودروی شما به درستی کار نکرده و مصرف سوخت بالا می رود. اگر تعویض شمع خودروی شما کار سختی است و خودتان نمی توانید انجامش دهید بهتر است طبق توصیه دفترچه راهنما در موعد تعیین شده برای تعویض آنها توسط مکانیک اقدام کنید.

11 – تهیه برنامه مشخص برای سرویس ها و یادداشت کردن آنها:
برای اینکه از سرویس های قبلی خود آگاه باشید بهتر است آنها را در یک دفترچه به صورت منظم یادداشت کنید تا زمان سرویس بعدی را به راحتی تشخیص دهید. یکی دیگر از مزایای این کار این است که اگر مشکلی برای خودرویتان پیش آید با مراجعه به سرویس های قبلی می توانید از وضعیت خودرو تا حد زیادی مطلع شوید و راه حل مناسب برای رفع عیب را زودتر پیدا کنید.