هنگام بالا رفتن آمپر آب چکار کنیم؟

[بهداد]

هنگام بالا رفتن آمپر آب چکار کنیم؟
اگر سیستم خنک کننده خودروی شما به درستی عمل نکند گرمای حاصل از احتراق موتور به درستی انتقال نمی یابد و باعث آسیب رسیدن به اجزای داخلی موتور می شود. برای پیشگیری از بالا رفتن آمپر آب باید از سلامت کامل سیستم خنک کننده و داشتن مایع کافی در آن مطمئن شوید و هنگام رانندگی هر از چند گاهی چشمتان به آمپر دمای موتور باشد تا به محض اینکه دما اندکی از حد نرمال بالاتر رفت اقدامات لازم برای پیشگیری از جوش آوردن را اجرا کنید. شاید این سوال برای شما پیش بیاید که دمای نرمال کارکرد موتور در چه محدوده ای است؟ جواب این سوال با چک کردن عقربه آمپر آب هنگام روشن و خاموش شدن فن های رادیاتور در حالت دور کند مشخص می شود. برای پی بردن به این موضوع در حالی که موتور خودرویتان روشن است (کولر خاموش باشد) از خودرو پیاده شده و از قسمت جلو پنجره فن ها را تحت نظر داشته باشید. به محض اینکه فن ها شروع به چرخیدن کردند داخل کابین برگردید و موقعیت عقربه دمای آب را حفظ کنید. همچنین به محض اینکه فن ها خاموش شدند همین حرکت را تکرار کنید و موقعیت عقربه مذکور را به خاطر بسپارید. بنابراین محدوده بازی عقربه پشت آمپر بین دو حالت روشن و خاموش شدن فن ها محدوده دمایی کارکرد نرمال موتور خودروی شماست. البته این محدوده برای حالت عادی است و هنگام حرکت در سرپایینی ممکن است آمپر آب مقداری پایینتر از حد معمول باشد یا هنگام حرکت در سربالایی با کولر روشن اندکی بالاتر از نرمال باشد که مشکلی ایجاد نمی کند.

حال اگر در موقعیتی قرار گرفتید که آمپر آب در حالت عادی از مقدار مشخص شده هنگام روشن شدن فن بالاتر رفت و پس از مدتی به جای قبلی خود بر نگشت باید چه اقدامی کنیم تا جلوی بالا رفتن بیش از حد دمای آب گرفته شود؟

1 – خودرو را متوقف کرده و در کاپوت را بالا بزنید تا مقداری از گرمای اطراف موتور خارج شود. در چنین شرایطی به هیچ وجه در رادیاتور یا در مخزن انبساط را باز نکنید زیرا فشار سیستم بسیار بالاست و خطر سوختگی در اثر پاشیدن آب وجود دارد.
2 – سراغ فن ها رفته و کارکرد آنها را بررسی کنید اگر فن ها خاموش بودند دکمه کولر را بزنید تا دور تند فن ها وارد مدار شوند. اگر باز هم فن ها عمل نکردند مقداری آب روی پره های رادیاتور بریزید و پس از اینکه دما به حالت نرمال برگشت موتور را خاموش کنید و مشکل عدم کارکرد فن ها را برطرف کنید. (به هیچ وجه روی خود موتور آب نریزید زیرا دمای آن بسیار بالاست و باعث آسیب رسیدن به سرسیلندر و دیگر قطعات می شود) در خودروهای قدیمی که فن آنها مکانیکی است از سالم بودن تسمه پروانه مطمئن شوید زیرا پاره شدن آن باعث عدم چرخش پروانه و بالا رفتن دما می شود.
در خودروهایی که فن آنها مکانیکی و توسط موتور به گردش در می آید با گاز دادن در حالت جا و رساندن دور موتور به 2000 می توانید تا حدودی به کاهش دمای موتور کمک کنید. (به خصوص هنگامی که در ترافیک گیر کرده اید و امکان حرکت وجود ندارد)

خرابی سنسور دمای آب یا رله فنها از دیگر دلایل عمده مختل شدن کارکرد فن های الکتریکی می باشد.

3 – اگر فن ها در حال چرخش بودند ولی دمای موتور همچنان رو به افزایش بود احتمال کم بودن آب در سیستم وجود دارد. در این حالت موتور را خاموش کرده ولی هر چند ثانیه یکبار یک استارت کوچک (تک استارت) بزنید در حدی که موتور روشن نشود و فقط پیستون ها بالا پایین بروند. با این کار احتمال چسبیدن رینگ پیستون به دیواره سیلندر کاهش می یابد. پس از اینکه دما کاهش یافت در رادیاتور را باز کنید و در صورت کم بودن آب مقدار کسری آن را جبران کنید. سپس اگر نشتی در سیستم خنک کننده وجود دارد که باعث کمبود آب شده است آن را شناسایی کرده و رفع کنید. (فقط در مواقع اضطراری از آب شهر استفاده کنید و تا حد امکان از مخلوط ضد یخ و آب مقطر استفاد کنید.)
4 – اگر فن ها در حال چرخش بودند و از عدم کمبود آب در سیستم نیز مطمئن بودید و حتی با ریختن آب روی رادیاتور باز هم دما پایین نیامد مشکل از چیست؟ در چنین شرایطی 3 حالت پیش می آید:

1 – وجود هوا در سیستم:

همانطور که می دانید اگر در سیستم خنک کننده هوا وجود داشته باشد جلوی گردش آب را می گیرد و باعث بالا رفتن دما می شود. برای رفع این مشکل موتور را خاموش کرده و برای جلوگیری از چسبیدن رینگ پیستون ها نکات ذکر شده در مورد سوم را رعایت کنید و پس از خنک شدن موتور باید عمل هواگیری توسط مکانیک ماهر انجام شود تا مشکل رفع شود.

2 – قفل کردن ترموستات:
روش تشخیص قفل شدن ترموستات به این صورت است که دست خود را به رادیاتور نزدیک کنید و اگر حس کردید دمای آن بالا نیست دستتان را روی رادیاتور بگذارید. اگر احساس کردید رادیاتور سرد است ولی دمای آمپر آب موتور از حد نرمال بالاتر بود احتمال قفل شدن ترموستات وجود دارد. در چنین مواقعی چاره ای جز خاموش کردن موتور و صبر کردن ندارید تا پس از خنک شدن اقدام به تعویض ترموستات کنید. لازم به ذکر است که دیر عوض کردن مایع سیستم خنک کننده و جرم گرفتن داخل سیستم از عواملی هستند که باعث قفل شدن ترموستات می شوند.

3 – مسدود شدن مجاری عبور آب در رادیاتور یا کثیفی پره های رادیاتور:

برای اینکه مطمئن شوید داخل رادیاتور شما جرم ندارد یا مسدود نشده است باید به رادیاتور ساز معتبر مراجعه کنید تا وضعیت کل سیستم را برای شما بررسی کند. مسلما در صورت انسداد، آب نمی تواند به راحتی گردش کند و خنک شدن موتور مختل می شود. این مشکل ممکن است در مواقع عادی که فشار روی موتور زیاد نباشد (مانند حرکت در سرپایینی) خودش را نشان ندهد و فقط هنگامی که به موتور فشار بیاورید (حرکت در سربالایی، روشن بودن کولر و ...) بروز کند.

وجود برگ و گل و لای و حشرات در میان پره های رادیاتور نیز از بازدهی آن به شدت می کاهد.
4 – از کار افتادن واتر پمپ:
این حالت معمولا به ندرت اتفاق می افتد. اگر با تعویض ترموستات همچنان مشکل پا بر جا بود می توان به خرابی واتر پمپ شک کرد. برای رفع عیب باید واتر پمپ بررسی شده و در صورت نیاز تعویض شود.

مشکل سرسیلندر و واشر:
در خودروهایی که مایع سیستم خنک کننده آنها مدت زمان زیادی تعویض نشده است یا به جای ترکیب آب مقطر و ضد یخ، آب شهر یا ضد یخ خالی در رادیاتور آنها جریان داشته پس از مدتی باعث خورده شدن واشر سرسیلندر و حتی خود سرسیلندر می شود و در صورت بروز چنین مشکلی دی اکسید کربن یا روغن وارد رادیاتور شده و باعث بالا رفتن دما و حتی ترکیدن شیلنگهای رادیاتور می شود. تشخیص عیب واشر سر سیلندر کار ساده ای نیست و باید توسط افراد اهل فن بررسی شود ولی علائم شایع آن سفت شدن بیش از حد شیلنگهای رادیاتور هنگام گرم بودن موتور (در حدی که با دست نتوانید آنها را فشار دهید)، کم کردن مداوم آب رادیاتور، بد کار کردن موتور هنگام استارت اول صبح و شنیدن صدایی مانند باز کردن در نوشابه هنگام باز کردن در رادیاتور (پس از پایین اومدن آمپر آب) است که نشان از وجود کمپرس موتور در داخل سیستم خنک کننده است.

برای جلوگیری از مشکلات فوق چه اقداماتی می توان انجام داد؟

رسیدگی مرتب به رادیاتور و بررسی کامل اجزای آن و اطمینان از عدم هر گونه نشتی در سیستم، تعویض به موقع مایع سیستم خنک کننده (طبق دفترچه راهنمای خودرو – معمولا هر 2 سال یکبار)، چک کردن میزان آب موجود در سیستم به صورت هفتگی، چک کردن وضعیت فن ها، اطمینان از پر بودن گاز کولر هنگام استفاده از آن (در صورت کمبود گاز در مدار کولر، فرمان روشن شدن فن ها در حالت تند صادر نمی شود)، بررسی وضعیت در رادیاتور و تعویض آن در صورت نیاز، هواگیری صحیح و اصولی و تمیز کردن پره های رادیاتور سالی یکبار از مهمترین اقداماتی است که می توان انجام داد تا از بالارفتن دمای آب موتور پیشگیری شود.