آشنایی با عیب یاب انژکتور

[بهداد]

آشنایی با عیب یاب انژکتور
تا قبل از ظهور خودروهای انژکتوری، کمتر کسی به فکر ایجاد یک سیستم عیب یاب خودکار برای اتومبیل افتاده بود و تقریبا هیچگاه چنین فکری عملی نشده بود. اما با ظهور سیستمهای انژکتوری و در نتیجه استفاده کامپیوتر مرکزی خودرو، ECU، زیرساخت های مورد نیاز برای عملی شدن این تفکر به وجود آمد.

ECU، واحد کنترل یک خودرو است. این قسمت در برخی خودروها فقط وظیفه کنترل موتور را بر عهده دارد، اما در خودروهای جدیدتر وبا استفاده از سیستم های مالتی پلکس، وظایف دیگری بجز کنترل موتور را نیز بر عهده گرفته است. ECU شامل ۳قسمت اصلی است:

۱) واحد پردازنده،
۲) واحد حافظه
۳) پورتهای ورودی و خروجی.
در بیانی بسیار ساده می توان گفت طرز کار ECU و ارتباط آن با سنسورها به این شکل است که ECU با هر سنسور یک مدار الکتریکی بسته می سازد و یک ولتاژ ثابت را به مدار القا می کند. با توجه به اطلاعاتی که یک سنسور باید به ECU بدهد، سنسورها به طرق مختلف داده های مربوط به پارامترهای مختلف را به ECU می رسانند. برای مثال در سنسور دمای آب پژو ۴۰۵، با افزایش دما مقاومت درونی سنسور افزایش یافته و شدت جریان مدار کاهش می یابد. این کاهش آمپراژ به ECU اطلاع می دهد که دمای آب بالا رفته و دستورات لازم جهت کاهش دما، به قسمت های مختلف خودرو داده می شود. البته فراموش نکنید که روش کار همه سنسورها به این شکل نیست و حتی ممکن است پروسه بالا در جهت عکس صورت پذیرد (مانند سنسور اکسیژن در پژو ۴۰۵).

حال که ECU لحظه به لحظه اطلاعات بخش های مختلف خودرو را از سنسورها دریافت می کند، ما نیز می توانیم به جای سعی و خطا و استفاده از تجربه در عیب یابی خودروهای انژکتوری، از سیستمی برای عیب یابی این خودروها استفاده کنیم.

حال که روش کار سنسورها را می دانیم، می توانیم با اندازه گیری مقاومت درونی یک سنسور و مقایسه آن با دامنه تغییرات مقاومت آن سنسور که توسط خودروساز اعلام می شود، از صحت عملکرد خودرو اطمینان حاصل نماییم. از طرف دیگر خود ECU چنین روندی را انجام می دهد. بدین شکل که معمولا با اتصال کوتاه بین دو پین از پورتهای ورودی و خروجی، می توان مشکلات خودرو را که به صورت یک عدد ۲ رقمی در حافظه ECU ذخیره می شود خواهند. در واقع یکی از راه های خواندن کدهای خطا در اغلب ECUها ایجاد اتصال کوتاه بین دو پین از کانکتورهای ECU است که توسط سازنده مشخص و تعریف شده است. بدین شکل که در اتومبیل خاموش طبق دستورالعمل دو پین مذکور را به هم وصل کرده و سویچ را باز می کنیم. در این هنگام چراغ Check Engine با ریتم خاصی روشن و خاموش می شود و باید تعداد روشن و خاموش شدن چراغها را بشماریم. کدهای خطا غالبا کدهایی دو رقمی هستند. مثلا اگر کد خطای ۴۲ ثبت شده باشد، چراغ Check Engine ابتدا چهار بار روشن و خاموش شده و پس از کمی مکث، دو بار دیگر روشن و خاموش می شود. حال با تطبیق عدد به دست آمده با جدول منتشر شده از سوی سازندگان متوجه می شویم کدام قسمت دچار نقص است. این ساده ترین راه عیب یابی موتورهای انژکتوری است اما در همین راستا و برای سهولت در امر عیب یابی خودروهای، تولید کنندگان بسیاری به فکر ساخت دستگاهی جهت عیب یابی خودروها افتادند. نتیجه آن در ابتدا دستگاهی بود که می توانست این اعداد را از ECU بخواند و نمایش دهد. در حال حاظر چنین دستگاه هایی با قیمتی بین ۵۰ تا ۷۰ دلار به راحتی در بازار یافت می شوند. بلافاصله سازندگان برای ارتقا محصولات خود و جذب مشتری دستگاه هایی را ارائه کردند که به جای عدد، نام سنسور را نمایش می دهد. این روند تکامل همچنان ادامه یافت تا زمانی که دستگاه حاظر بهترین انواع این دستگاه ها را می توان با قیمتی حدود ۱۷۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار تهیه نمود. انواع تکامل یافته در برخی مدلها حتی می توانند قسمتهایی از برنامه موجود بر روی ECU و مقادیر از پیش تعیین شده را تغییر دهد. لازم به ذکر است که قسمتی ار اطلاعات ECU بر روی حافظه ای از نوع ROM قرار گرفته و قابل تغییر نیست. اما با تغییر در اطلاعات قسمت EPROM می توان برای افزایش توان خودرو تغییراتی ایجاد کرد. به خاطر داشته باشید کدهای خطا که در قسمتی از EPROM ذخیره می شوند به دو دسته تقسیم می شوند:

۱) کدهای موقت که با خاموش و روشن شدن موتور پاک می شوند
۲) کدهای خطایی که باید یصورت دستی پاک شوند.
در حال حاظر در کشور ما تعداد انگشت شماری از تولیدکنندگان وسایل کارگاهی خودرو، چنین دستگاه هایی را ارائه می دهند اما متاسفانه این تولید کننده ها نیز مانند خودروسازان کشورمان تا حدودی از تکنولوژی های جدید بی بهره مانده اند به طوری که در سیستم های خود از نسخه فارسی شده نرم افزاری استفاده می کنند که بیش از ۵ سال از عمر آن می گذرد و از رده خارج شده است. به طوریکه نسخه اصلی آن ( به زبان انگلیسی) را می توان به طور رایگان از اینترنت Download کرد و در کمال تعجب می بینیم این تولید کنندگان با ورود یک خودروی جدید به بازار تنها اطلاعات مورد نیاز این خودرو را به همان نرم افزار قدیمی اظافه می نمایند و تنها در پی سازگاری محصولاتشان به بازار هستند و توجهی به امکانات و قابلیت های جدید اتومبیل های امروزی ندارند. متاسفانه مشتریان این سیستم ها نیز به دلیل عدم اطلاع کافی و فقدان سیستم های پیشرفته در کشور به اجبار به همین دستگاه های قدیمی روی آورده و بیش از ۲ میلیون تومان برای دستگاهی می پردازند که هرگز قیمت آن به هزار دلار هم نرسیده است!!