درجه حرارتی شمع

[بهداد]

درجه حرارتی شمع
اگر به همه شمع‌ها دقت کنید، خواهید دید که با داشتن شکل و ظاهر متفاوت، اما در اندازه کلی، اختلاف بسیار کمی با هم دارند. در واقع شمع نمی‌تواند از یک حدی بزرگ‌تر باشد، چرا‌که باعث می‌شود تا از حد مشخصی، پایین‌تر آمده و داخل کاسه احتراق بیشتر پیشروی کند که مشکلات و محدودیت‌های علمی و فنی خود را خواهد داشت. از طرفی، بسته به اینکه موتور چه نوع طراحی خاصی دارد و چه ویژگی‌هایی باید در سوخت و ساز آن لحاظ شود، شمع‌های متفاوتی ساخته شده‌اند. شمع‌ها بر همین اساس به دو دسته سرد و گرم تقسیم می‌شوند. البته شمع انواع مختلفی دارد و برای وسایل مختلف مثل موتور سم‌پاش‌های بنزینی، موتور‌های مولد برق و… ممکن است اندازه و شکل خاصی داشته باشد که در اینجا منظور ما فقط شمع‌های خودرویی است.

اگر به انتهای شمع نگاه کنید و اندازه عایق دور الکترود میانی را در نظر بگیرید، به تفاوت شمع‌های سرد و گرم پی می‌برید. این عایق درون رزوه انتهایی شمع و دور الکترود قرار دارد که برای شمع‌های گرم از قسمت بالا‌تر رزوه شروع شده و مخروطی بلند‌تری دارد. ضمن اینکه معمولا طول پلاتین پایین شمع که رو به الکترود میانی قرار می‌گیرد، بیشتر و بلند‌تر است. شمع‌های سرد دقیقا عکس این قضیه هستند و عایق دور الکترود اندازه کوچکی دارد و پلاتین قرار گرفته در انتهای شمع نیز کوتاه است. شمع یکی از عوامل انتقال حرارت داخل سیلندر به بدنه موتور است که این عمل از راه اتصال رزوه‌های بدنه آن به سرسیلندر موتور انجام می‌شود. شمع سرد، سریع‌تر خنک می‌شود و انتقال حرارت آن به موتور زود‌تر است. به همین خاطر معمولا در موتور‌هایی که قرار است تا بار زیادی به آنها وارد شود و دما بالا می‌رود، استفاده می‌شوند. ضمن اینکه این شمع به همین خاطر در موتور‌های گرم کار نیز استفاده می‌شود. اما شمع‌های گرم به خاطر طول بیشتر و پایین‌تر بودن انتهای شمع، بیشتر داخل محفظه احتراق وارد می‌شوند و به نوعی جرقه آنها در وسط کاسه احتراق زده می‌شود که یک امتیاز برای آنها در مقایسه با استفاده از شمع‌های سرد در یک نوع خاص از پیشرانه است.

این شمع‌ها در موتور‌های سرد‌کار استفاده می‌شوند تا همیشه با انتقال کمتر حرارت، گرمای کاری لازم را در خود نگه دارند و جرقه مناسبی ایجاد کنند. به همین خاطر است که نمی‌توان هر شمعی را برای هر موتوری به کار برد و باید تعویض شمع با رعایت استاندارد‌های کارخانه سازنده موتور و تولید‌کننده شمع خودرو، انجام شود تا محدوده دمای کاری آن و ویژگی‌های دیگرش کاملا رعایت شود. به همین خاطر اگر بهترین شمع را به طور غیر استاندارد‌ روی پیشرانه‌ای ببندیم، کارایی آن در حد یک شمع معمولی استاندارد برای آن پیشرانه نخواهد بود. برای همین منظور بهترین راه برای اینکه بدانید شمع مورد نظر شما از نظر دمای کاری و شرایط فیزیکی‌اش با پیشرانه خودرو همخوانی دارد، استفاده از اطلاعات ارائه شده توسط سازنده شمع است. ضمن اینکه می‌توان با استفاده از شمع‌های پیشنهادی از سوی سازنده خودرو نیز، شمع‌هایی با همان ویژگی‌ها از سازندگان دیگر پیدا کرد.