یاتاقان چیست؟

[بهداد]

یاتاقان چیست؟
سردسته پیستون در حول میل‌لنگ حرکت دورانی نموده مانند پای دسته پیستون دارای بوش فلزی، لیکن دو تکه است، یا اینکه از آلیاژ مخصوصی به نام بابیت، مستقیماً در خود سردسته پیستون ذوب کرده و ریخته‌اند، و به آن یاتاقان گفته می‌شود. اگر روغنی که برای چرب کردن سر دسته پیستون است به‌علتی به آن نرسد حرارت زیادی که در اثر مالش تولید می‌شود باعث ذوب شدن بابیت یابوش آن می‌گردد. که در این حالت در اصطلاح گفته می‌شود یاتاقان سوخته است.

یاتاقان‌های ثابت تکیه‌گاه میل‌لنگ هستند و میل‌لنگ در داخل آنها آزادانه می‌گردد. یاتاقان ثابت یا به‌عبارت دیگر یاتاقان میل‌لنگ از دو نیم‌دایره تشکیل شده است که نصف آن با زیر محفظه میل‌لنگ یک‌پارچه می‌باشد و پس از اینکه میل‌لنگ در جای خود قرار گرفت نصف دیگرش از زیر به‌وسیله پیچ‌هائی به نصف بالائی وصل می‌گردد.

هر میل‌لنگ دارای دو یاتاقان ثابت در طرفین است و در موتورهای از یک سیلند به بالا وسط هم برحسب ساختمان مختلفه میل‌لنگ‌ها یک یا بیشتر یاتاقان ثابت دارند. قسمت داخلی یاتاقان که با میل‌لنگ تماس دارد از آلیاژ فلزات نرم تشکیل گردیده و اگر مانند سفیدکردن ظرف‌های آشپزخانه قسمت نرم به داخل یاتاقان یک پارچه شود آن را بابیت می‌گویند ولی در برخی ماشین‌ها قسمت داخلی یاتاقان بوشی و قابل تعویض است. در داخل یاتاقان شیار و سوراخ‌هائی برای عبور روغن و روغن‌کاری موجود است و اگر روغن به یاتاقان‌ها نرسد در اثر مالش با میل‌لنگ می‌سوزند. در برخی موتورها یکی از یاتاقان‌های ثابت لبه‌دار است و حرکت جلو و عقب‌رفتن میل‌لنگ را کنترل می‌کند و نمی‌گذارد از حد معینی تجاوز کند.

ساختمان یاتاقان‌های متحرک (یاتاقان‌های دسته پیستون) هم مانند یاتاقان ثابت بوده و فرق عمده‌ای که دارند اینست که یاتاقان متحرک با دسته پیستون حرکت کرده و میل‌لنگ در داخل آنها حرکت دورانی می‌کند.