بنزین؛ از باک تا محفظه احتراق

[بهداد]

بنزین؛ از باک تا محفظه احتراق
در این جا قصد داریم به بحث سوخت رسانی در خودرو بپردازیم، بحثی که اهمیت آن در کارکرد صحیح موتور بسیار بالا است و عدم کارکرد مناسب آن، نه تنها کارآیی موتور را پایین می آورد بلکه مصرف سوخت را نیز افزایش می دهد که این روزها برای مالکان خودرو به موضوعی مهم تبدیل شده است.

سیستم سوخت رسانی از جمله بخش هایی از موتور است که معمولاً مهندسان صنعت خودرو سازی تلاش زیادی برای بهسازی آن می کنند تا از این طریق بتوانند به خودروهایی با مصرف سوخت کمتر و آلایندگی پایین تر دست یابند. در ادامه مروری بر اجزاء سیستم سوخت رسانی خودرو خواهیم داشت.

باک
باک مخزنی است برای نگهداری سوخت مورد نیاز خودرو در طول حرکت.این مخزن باید شرایط زیادی داشته باشد تا بتواند سوخت را به درستی نگه دارد. اولین مرحله جنس آن است. جنس باک باید در مقابل سوختی که خودرو مصرف می کند مقاوم باشد و به هیچ عنوان با آن واکنش شیمیایی نشان ندهد. این مخزن معمولاً فلزی ساخته شده و از ورق های فولادی با پوشش مخصوص آلومینیومی یا گالوانیزه استفاده می کند. البته در خودروهای نسل جدید از مخزن های پلاستیکی یا غیرفلزی نیز استفاده کرده که در مقابل فعل و انفعالات شیمیایی بسیار مقاوم بوده و در مقابل ضربه نیز بسیار خوب عمل می کنند.

باک خودرو دارای یک یا چند صافی است که در هنگام سوخت گیری از ورود مواد زاید و آلودگی ها جلوگیری می کند. همچنین در بسیاری مواقع لوله ورودی این مخزن دارای دریچه ای یک طرفه بوده که می تواند از برگشت سوخت جلوگیری کند. یکی از مهم ترین مشخصات باک وجود صفحاتی در داخل آن است که بسیاری از وجود آنها غافل اند. این صفحات در عین سادگی نقش بسیار مهمی را دارند. وجود این صفحات باعث می شود تا از تلاطم سوخت جلوگیری شده و اصطلاحاً سوخت کف نکند.

وقتی سوخت در اثر تکان های خودرو کف کرده و از حالت عادی خود خارج شود در پمپ کردن آن و کشیده شدن از باک مشکل به وجود آمده و خودرو به درستی حرکت نمی کند. در حقیقت این صفحات وظیفه دارند تا از تلاطم سوخت جلوگیری کرده و آن را آماده کشیده شدن توسط پمپ بنزین قرار دهند.

اما یکی دیگر از مشخصه های یک باک ظرفیت آن است. این میزان که در خودروهای مختلف متفاوت است با توجه به عوامل زیادی تعیین می شود. مهم ترین عامل در تعیین ظرفیت باک یک خودرو مصرف سوخت خودروی مورد نظر است. به طور مثال خودرویی که در هر ۱۰۰ کیلومتر ۸ لیتر بنزین می سوزاند باکی به مراتب کوچک تر از خودرویی با مصرف ۱۲ لیتر دارد.

حجم موتور مصرف سوخت و کاربرد خودرو عوامل عمده ای هستند که در تعیین ظرفیت باک یک خودرو تاثیر دارند. خودروهای کار و تجاری معمولاً به علت پیمودن مسافت طولانی تر مخزن بزرگ تری دارند. در کنار این، مکان مخزن سوخت و نحوه جای گذاری آن بسیار مهم است. این مخزن به علت ذخیره کرده مایع قابل اشتعال و در واقع سوخت خودرو باید در امن ترین نقطه و تحت شرایط خاصی نگهداری شود. باک را معمولاً در بین شاسی خودرو قرار می دهند تا در اثر ضربه یا تصادف هیچ گونه آسیبی نبیند. همچنین به دور از گرمای موتور و تابش آفتاب باشد.

شناور آمپر بنزین
در این جا قصد داریم به بحث سوخت رسانی در خودرو بپردازیم، بحثی که اهمیت آن در کارکرد صحیح موتور بسیار بالا است و عدم کارکرد مناسب آن، نه تنها کارآیی موتور را پایین می آورد بلکه مصرف سوخت را نیز افزایش می دهد که این روزها برای مالکان خودرو به موضوعی مهم تبدیل شده است.

شناور آمپر بنزین
این قسمت نیز اهمیت فراوانی دارد و شما را از وضعیت سوخت داخل باک مطلع می کند. این سیستم به صورت کلی از یک شناور و یک پتانسیومتر و یک نمایشگر تشکیل شده که در خودروهای مالتی پلکس کمی تفاوت داشته و متعلقات آن بیشتر است.

شناور در باک بنزین قرار داشته و با تغییر سطح سوخت بالا و پایین می رود. انتهای شناور به یک پتانسیومتر وصل بوده که جریان الکتریسیته را کم و یا زیاد کرده و نمایشگر نیز با توجه به آن حرکت می کند. در سیستم های مالتی پلکس که امروزه بسیار به کار می روند این سیستم تحت نظارت چند واحد کامپیوتری بوده توضیحات آن را در شماره های آینده و در قالب مطلبی پیرامون کارکرد سیستم مالتی پلکس ارائه خواهیم کرد.

پمپ بنزین
با توجه به آنکه باک خودرو معمولاً در سطحی پایین تر از موتور نصب می شود چه عاملی سبب انتقال بنزین از باک به موتور است؟ پمپ بنزین وسیله است که سوخت را از باک کشیده و به موتور تحویل می دهد.

پمپ بنزین در دو نوع مکانیکی و برقی وجود دارد که امروزه تمامی خودروها از نوع برقی آن استفاده می کنند. اما برای آشنایی اصول کلی کار این سیستم ابتدا مروری بر کارکرد انواع مکانیکی آن خواهیم داشت.

طرز کار
اساس کار همه پمپ بنزین ها مشابه یکدیگر بوده و بر اساس تغییر حجم ایجاد شده توسط دیافراگم وظیفه خود را انجام می دهد. برای این تغییر حجم به یک کورس مکش و یک کورس انتقال نیاز داریم. این پمپ ها به طور معمول نیروی خود را از میل سوپاپ می گیرند و در مواقعی که مکش موتور کافی نیست به کمک آن می آیند.

اجزاء این سیستم عبارتند از:
۱) دیافراگم

۲) دو عدد سوپاپ

بدین ترتیب که بازوی شیطانک توسط استوانه خارج از مرکزی که روی میل سوپاپ قرار دارد به سمت چپ و راست حرکت می کند و صفحه چرمی که وسط پمپ قرار دارد و به نام دیافراگم نامیده می شود به سوی پایین حرکت می کند و در نتیجه بالای دیافراگم خلا ایجاد می شود و دریچه ورود بنزین باز شده و بنزین از باک به بالای دیافراگم مکیده می شود.

هنگامی که دیافراگم به جای اول خود بر می گردد بنزین را از دریچه خارج می کند و به همین ترتیب ادامه می یابد. معمول ترین پمپ بنزین، پمپ بنزین های شیشه ای است که یک استکان جهت کنترل جریان بنزین در قسمت بالای آن تعبیه شده است و بقیه از نوع فلزی هستند. پمپ بنزین با گردش میل سوپاپ کار می کند چون قسمت زیرین اتومبیل بیشتر از سایر فصول گرم می شود گرمای موتور باعث می شود که گاز متراکم بنزین در پمپ جمع شود و در نتیجه بنزین به کاربراتور نمی رسد برای رفع موقت این عیب می توان پارچه ای را خیس کرد و روی پمپ گذاشت یا مقداری آب روی پمپ بنزین ریخته تا گاز جمع شده به مایع بنزین تبدیل شود و پمپ بنزین به کار بیافتد.

امروزه از پمپ بنزین های برقی استفاده می گردد، که به وسیله یک موتور کوچک الکتریکی کار می کند و معایب پمپ بنزین مکانیکی را ندارد .

مزایای پمپ بنزین های برقی نسبت به انواع مکانیکی
۱) از پمپ بنزین های مختلف می توان در اتومبیل استفاده کرد در صورتی که در نوع مکانیکی هر پمپ مخصوص موتور خاصی است.

۲) پمپ بنزین های برقی نزدیک باک نصب می شوند و در نتیجه از حرارت موتور و گرم کردن در امان است.

۳) پمپ بنزین های برقی را می توان به صورت دوتایی روی شاسی سوار کرد که در صورتی که یکی از آنها معیوب شد می توان از دیگری استفاده کرد.

۴) پمپ بنزین های برقی به محض چرخانیدن سوئیچ عمل سوخت رسانی را انجام می دهند و تابع سرعت موتور نیستند.

۵) در نوع توربینی آن به علت بالا بودن فشار داخل لوله ها ایجاد قفل گازی را به حداقل می رسانند.

۶) بیشترین بازدهی در پمپ بنزین مکانیکی در دور آرام است در صورتی که در پمپ بنزین برقی همیشه یکسان است. >