آرایش خطی و خورجینی سیلندر در خودروها چه تفاوت هایی دارند؟

[بهداد]

آرایش خطی و خورجینی سیلندر در خودروها چه تفاوت هایی دارند؟

هر چه این مشخصات پر هیجان تر باشند خودرو می‌تواند در رقابت با رقبای خود موفق تر عمل کند. خودروهای امروزی با موتورهای احتراق درونی که از سوی خودروسازان مختلف در سراسر دنیا تولید می‌شود عموما به دو حالت طراحی و ساخته می‌شوند که عمده ترین تفاوت آنها در نحوه قرار گرفتن سیلندرها در کنار هم است.


موتورهای مستقیم (یا خطی) و موتورهای V شکل یا خورجینی عمده ترین نوع موتورهایی است که می‌توان در خودروهای امروز آنها را رصد کرد. هر کدام از این نوع موتورها مزیت‌ها و محدودیت‌هایی دارند که ممکن است از سوی یک خودرو ساز انتخاب شوند. در رابطه با موتورهایی با ترتیب سیلندر مستقیم که ساده‌ترین نوع موتور از نظر چینش سیلندر هستند موتور لرزش کمتری دارد. در موتورهای خطی 6 سیلندر حجم موتورها بین 2 تا 5 لیتر هستند که بسیاری از خودروها در همین محدوده قرار می‌گیرند.

در رابطه با خودروهایی با موتورهای کوچک این نوع موتورها به نسبت هزینه و توانایی که ارائه می‌دهند کارآیی ندارند و ساخت چنین موتوری برای خودروهای کوچک اقتصادی هزینه‌های بالایی دارد که عموما خودروهای کوچک به سمت استفاده از این نوع چینش سیلندر نمی‌روند. فضایی که موتورهای خطی نیاز دارند نسبت به موتورهای وی شکل بسیار بیشتر است و اگر در فضای کاپوت محدودیت وجود داشته باشد این موتورها قابلیت استفاده نخواهند داشت. هر چند در طول تاریخ خودروها بسیار کوچک یا موتورسیکلت‌هایی از سیستم موتور خطی استفاده کرده‌اند اما تعداد آنها بسیار کم و محدود بوده است.

در رابطه با خودروهایی با موتور بزرگ هم این موضوع دیده شده است که برخی خودرو سازان مانند جگوار، فورد، شورولت، تویوتا از موتورهای خطی با حجم بالا و البته تعداد سیلندر زیاد استفاده کرده‌اند که نشان می‌دهد این خودرو سازان مطرح به مزیت‌های این نوع چینش سیلندرها آگاه بوده‌اند و در برخی مدل‌های خود از این موضوع استفاده کرده‌اند.

به دلیل بالانس بالایی که در این موتورها وجود دارد خودروهای سنگین و موتورهایی که در شناورهای دریایی غول پیکر استفاده می‌شوند از این نوع چینش بهره برده‌اند که عموما از نوع دیزل هستند. موتورهای 6 سیلندر یکی از محبوب‌ترین موتورهایی است که در هر نوع خودرویی می‌تواند استفاده شود که تنوع بالا در خودروها نشان از قابلیت این تعداد سیلندر دارد که توانسته‌اند به زیر کاپوت خودروهای سدان و لوکس، تراک‌ها و شاسی‌بلندهای پر قدرت بروند.

اگر بخواهیم به بازار خودروهای روز توجه کنیم به راحتی درخواهیم یافت که اکثر خودروها از سیستم موتورهای وی شکل استفاده می‌کنند و سیستم خطی قدیمی تر از خورجینی به حساب می‌آید و اولین خودروهایی که با موتورهای احتراق درونی ساخته شدند از نوع خطی و مستقیم بودند. در سیستم وی شکل تعداد سیلندر‌ها به دو بخش تقسیم می‌شوند و پیستون‌ها با زاویه‌ای 60 یا 90 درجه نسبت به ردیف مقابل قرار می‌گیرند و از این طریق فضای طولی موتور کاهش پیدا می‌کند و موتور فشرده تر به نظر می‌رسد.

این نوع آرایش موتورها مزیت‌های زیادی را به همراه دارد و باعث می‌شود خودروها با موتورهای پر تعداد از نظر سیلندر به فضای کمتری در درون کاپوت نیازداشته باشند و باعث می‌شود نقطه مرکز ثقل پایین بیاید و در مجموع باعث کاهش وزن موتور خواهد شد که این موضوع یکی از دغدغه‌های خودرو سازان است. در مقابل موتورهای وی شکل ما موتورهای خطی را داریم که طرفدارانش بالانس بهتر و تعمیر و نگهداری راحت از این نوع موتورها را از مزیت‌های آن بر می‌شمارند که کاملا درست و منطقی است و در رابطه با یک کشتی یا خودروهای سنگین معدن که تعمیر و نگهداری از موتور کار راحتی نیست سیستم خطی می‌تواند کاملا مناسب باشد.

همان‌طور که گفته شد موتورهای خطی به فضای طولی زیادی نیاز دارند و این موضوع محدودیت‌هایی را ایجاد می‌کند به‌طوری‌که در موتورهای وی شکل به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و تراکم بیشتر تجهیزات موتور فرآیند توسعه و افزودن تجهیزات بیشتر به خودرو راحت‌تر امکان‌پذیر است و می‌توان از یک موتور برای مدت بیشتری در مدل‌های مختلف استفاده کرد.

اولین موتور وی شکل در سال 1889 از سوی دایلمر ساخته شد و به تدریج در قایق‌های مسابقه‌ای در سال 1903 استفاده شد و با اثبات قابلیت‌های این نوع طراحی موتور به تدریج به کاپوت خودروهای زیادی راه پیدا کرد. اگر اهل این هستید که با موتور خودروی خود بازی کنید و مدام دست‌های خود را روغنی کنید موتورهای وی شکل برای شما مناسب نیستند؛ چرا‌که پیچیدگی‌های بیشتری دارند و ممکن است هیجان دستکاری موتور را از دست بدهید.