خدمات یا سرویسها به هرگونه فعالیت یا مزیت گویند که از یک طرف به طرف دیگر ارائه میشود و لزوماً نامحسوس است و مالکیت چیزی را به دنبال ندارد.∗
یک خدمت، فعالیت یا مجموعهای از فعالیتهای کم و بیش ناملموس است که معمولاً و نه لزوماً در تعاملات بین مشتری و کارکنان خدمات یا منابع فیزیکی یا کالاها یا سیستمهای عرضهکننده خدمات صورت میگیرد و به عنوان راه حلی برای مشکلات مشتری ارائه میشود.
خدمات در مقایسه با محصولات دارای تفاوتهایی است. زیتامیل و همکاران (۱۹۹۰) این تفاوتها را به صورت ذیل مطرح میکنند:
اکثر خدمات نا ملموس میباشند. از آنجا که خدمات غالباً در قالب عملکرد یا تجربیات به مشتری ارائه میشود، تعیین مشخصات فنی یا مهندسی برای آنها بهصورتی که در زمینه کالاهای ملموس و با هدف ایجاد یکنواختی در تولید متداول است، امکانپذیر نمیباشد. بههمین دلیل شناسایی دقیق معیارهای که مشتریان برای ارزیابی کیفیت خدمات مورد توجه قرار میدهند کار چندان سادهای نیست.
خدمات ناهمگون و ناهمسان است. خدمات (بهویژه خدماتی که به مقدار زیادی از عملکرد نیروی انسانی بهره میبرد) ناهمگون و ناهمسان میباشند. به بیان دیگر عملکرد کارکنان سازمان از یک تولیدکننده یا تولیدکننده دیگر، از یک مشتری با مشتری دیگر و حتی در یک روز با روز دیگر تفاوت دارد. از همین رو بر خلاف محصولات ملموس، استانداردسازی عملکرد کارکنان با هدف تضمین یکنواختی محصول عرضه شده به ندرت امکانپذیر است.
تولید و مصرف خدمات بهطور همزمان رخ میدهد. مرحله تولید و مرحله مصرف بیشتر خدمات غیرقابل تفکیک میباشد. استفاده از خدمات اغلب در زمان عرضه خدمات انجام میشود. در اغلب موسسات خدماتی مشتری در همان محل تولید و عرضه خدمت حضور مستقیم دارد و فرایند تولید را به دقت مشاهده میکند. خدمات تولید شده را نمیتوان پیش از مصرف توسط مشتری در محلی انبار نمود. ارزیابی کیفیت خدمات در همان زمانی انجام میپذیرد که خدمت مورد نظر مراحل مختلف تولید را طی میکند.
کیفیت خدمات تنها تابع خروجی فرایند نیست. مشتریان کیفیت خدمات را تنها بر اساس خروجی فرایند تولید خدمت مورد بررسی قرار نمیدهند. تمامی جزئیات فرایند ارائه خدمت به مشتری مؤثر است. برای نمونه برای مشتری یک سلمانی تنها وضعیت اصلاح موی سر پس از پایان اصلاح مهم نیست. بلکه نحوه برخورد شخص آرایشگر با مشتری، صمیمیت او، رفتار او در حین آرایش و بسیاری از موارد دیگر نیز ارزیابی مشتری از کیفیت خدمت عرضه شده در آرایشگاه را تحت تأثیر قرار میدهند.اکثر افراد تصور میکنند که تعداد و اهمیت سازمانهای تولیدی نسبت به سازمانهای خدماتی بسیار بیشتر است. اما بر خلاف این عقیده، فعالیتهای خدماتی نه تنها تعداد بیشتری از فعالیتهای اقتصادی را به خود تخصیص میدهند، بلکه از لحاظ ارزش نیز اهمیت بیشتری دارند. پیتر دراکر معتقد است که «همه سازمانها، سازمانهای خدماتی هستند، بعضی از این سازمانهای خدماتی محصول نیز تولید میکنند.»
View More On Wikipedia.org